سندرم سروتونین یا مسمومیت سروتونین بیماری است که بر اثر افزایش سروتونین در بدن شخص به وجود می‌آید و مشکلات و عوارضی را برای او به همراه دارد. اکثر افراد برای رهایی از افسردگی و تنش‌های خود به سمت مصرف خودسرانه و گاه مصرف همزمان داروهای بازجذب سروتونین رو می‌آورند. بعضی از داروهای ضد افسردگی باعث افزایش این نوع از انتقال‌دهنده عصبی در مغز و بروز سندرم سروتونین می‌گردد. این سندروم را جدی بگیرید و برای درمان آن اقدام نمایید چرا که در موارد شدید با علائمی همچون توهم و هذیان مواجه می‌گردید. توصیه می‌کنیم برای درمان اضطراب و افسردگی خود به جای مصرف دارو های ضد افسردگی که تاثیرات کوتاه مدت دارند و برای بدن خطراتی را ایجاد می کنند،از مشاوره افسردگی بهره ببرید. برای درمان افسردگی می توانید با مجموعه روانشناسی حس تحول در ارتباط باشید.
سندرم سروتونین چیست؟
سندرم سروتونین یک واکنش دارویی جدی می باشد. این وضعیت در زمان مصرف داروهایی است که سطح بالایی از سروتونین را در بدن ایجاد می نمایند، ایجاد می گردد. سروتونین یک ماده شیمیایی می باشد که بدن به طور طبیعی تولید می کند. این ماده برای عملکرد سلول های عصبی و مغز مورد نیاز است. ولی افزایش سطح سروتونین سبب بروز علائم و نشانه هایی می گردد که می تواند از خفیف (لرز و اسهال) تا شدید (سفتی عضلانی، تب و تشنج) متغیر باشد. سندرم سروتونین شدید در صورت عدم درمان می تواند سبب مرگ فرد مبتلا شود.
سندرم سروتونین زمانی که دوز بعضی داروها را افزایش می دهید یا مصرف داروی جدیدی را شروع میکنید، امکان دارد رخ دهد. این وضعیت معمولا به علت ترکیب داروهای حاوی سروتونین مثل داروهای میگرن و داروهای ضد افسردگی ایجاد می گردد. مصرف بعضی از داروهای غیرقانونی و مکمل های غذایی با سندرم سروتونین مرتبط هستند.
اشکال خفیف‌تر سندرم سروتونین امکان دارد ظرف یک یا دو روز پس از قطع داروهایی که سبب ایجاد علائم می‌گردند و گاهی اوقات بعد از مصرف داروهایی که سروتونین را مسدود می‌کنند، از بین بروند.
سندرم سروتونین منجر به چه علائمی می شود؟
به صورت کلی علائم سندرم سروتونین اغلب در عرض چند ساعت بعد از مصرف داروی جدید یا افزایش دوز دارویی که قبلاً مصرف میکنید بروز میکند. علائم و نشانه های سندرم سروتونین عبارتند از:
- گیجی
- فشار خون بالا
- سفتی عضلانی
- عرق کردن شدید
- آشفتگی یا بی قراری
- اسهال
- سردرد
- لرزیدن
- بیخوابی
- گشاد شدن مردمک ها
- ضربان قلب سریع و فشار خون بالا
- از دست دادن هماهنگی عضلانی یا انقباض عضلات
علائم سندرم سروتونین شدید
سندرم سروتونین شدید می تواند جدی و خطرناک و همراه با بروز علائم زیر باشد:
- تب شدید
- ضربان قلب نامنظم
- لرزش
- تشنج
- بیهوشی
دلایل ایجاد اختلال سندرم سروتونین شدید
تجمع بیش از حد سروتونین در بدن می تواند منجر به بروز علائم سندرم سروتونین گردد. به طور معمول، سلول های عصبی در مغز و نخاع سروتونین تولید می کنند که در تنظیم توجه، رفتار و دمای بدن موثر می باشد. سایر سلول های عصبی بدن، عمدتاً در روده ها، سروتونین تولید می کنند. سروتونین در تنظیم فرایند گوارش، جریان خون و تنفس نقش دارد.
اگرچه امکان دارد مصرف تنها یک دارو که سطح سروتونین را افزایش می‌دهد، در برخی اشخاص سبب سندرم سروتونین شود، این وضعیت معمولا زمانی رخ می‌دهد که افراد داروهای خاصی را با هم مصرف می‌کنند. به عنوان مثال، چنانچه یک داروی ضد افسردگی همراه با داروهای میگرن مصرف نمایید، امکان دارد سندرم سروتونین رخ دهد. همینطور این وضعیت امکان دارد در صورت مصرف یک داروی ضد افسردگی همراه با داروهای ضد درد اپیوئیدی رخ دهد.
یکی دیگر از علل سندرم سروتونین مصرف بیش از حد داروهای ضد افسردگی مانند قرص آسنترا است. تعدادی از داروهای بدون نسخه و تجویزی به خصوص داروهای ضد افسردگی امکان دارد با این حالت مرتبط باشند. داروهای غیرقانونی و مکمل های غذایی نیز امکان دارد با این بیماری مرتبط باشند.
سندرم سروتونین چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی نمی تواند تشخیص سندرم سروتونین را تایید نماید. پزشک شما با رد احتمالات دیگر، بیماری را تشخیص می دهد. همچنین پزشک شما احتمالاً با سؤال در مورد علائم، سابقه پزشکی و هر دارویی که مصرف می نمایید روند ارزیابی علائم شما را شروع می کند. پزشک شما نیز معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. برای اطمینان از اینکه علائم شما ناشی از سندرم سروتونین می باشد و علت دیگری ندارد، پزشک امکان دارد از آزمایشاتی برای موارد زیر استفاده کند:
- ارزیابی عملکردهای بدن که امکان دارد تحت تأثیر سندرم سروتونین قرار بگیرند.
- بررسی علائم عفونت در بدن
- اندازه گیری سطوح هر دارویی را که استفاده می کنید.
تعدادی از شرایط می توانند علائمی مشابه علائم سندرم سروتونین ایجاد نمایند. علائم جزئی می تواند ناشی از چندین بیماری باشد. علائم متوسط و شدید مشابه علائم سندرم سروتونین می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- مصرف بیش از حد داروهای غیرقانونی، داروهای ضد افسردگی یا سایر داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می دهند.
- واکنش جدی به بعضی داروها، مثل بعضی از داروهای بیهوشی، داروهای ضد روان پریشی و سایر عواملی که سبب ایجاد این واکنش های شدید می شوند.
- ترک ناگهانی الکل
- آسیب ناشی از مصرف مواد مخدر غیرقانونی
آزمایش های تشخیص سندرم سروتونین
پزشک امکان دارد آزمایش‌های دیگری را برای رد سایر علل علائم شما تجویز نماید. آزمایشات امکان دارد شامل موارد زیر باشد:
- سی تی اسکن
- ضربه زدن به ستون فقرات
- آزمایش خون و ادرار
- اشعه ایکس قفسه سینه
درمان سندرم سروتونین
سندرم سروتونین چگونه درمان می گردد؟
درمان سندرم سروتونین به شدت علائم شما بستگی دارد. چنانچه علائم شما جزئی می باشد، مراجعه به پزشک و قطع مصرف دارویی که سبب ایجاد مشکل می شود کافی می باشد. اما چنانچه علائمی دارید که شما را نگران می کند، امکان دارد لازم باشد به بیمارستان بروید. امکان دارد پزشک از شما بخواهد که چندین ساعت در بیمارستان بمانید تا از بهبود علائمتان مطمئن شود. چنانچه سندرم سروتونین شدید دارید، به درمان فشرده در بیمارستان نیاز خواهید داشت.
انواع روش های درمان سندرم سروتونین
بسته به علائم خود، امکان دارد درمان های زیر را دریافت کنید:
- داروهایی که ضربان قلب و فشار خون را کنترل می کنند. اینها امکان دارد شامل اسمولول (Brevibloc) یا نیتروپروساید (Nitropress) برای کاهش ضربان قلب یا فشار خون بالا باشد.
- اشکال خفیف‌تر سندرم سروتونین اغلب طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از قطع داروهایی که سروتونین را افزایش می‌دهند از بین می‌روند. شما امکان دارد نیاز به مصرف داروهایی داشته باشید تا اثرات سروتونین موجود در سیستم شما را مسدود کند.
- شل کننده های عضلانی بنزودیازپین‌ها، مانند دیازپام (والیوم، دیاستات) یا لورازپام (آتیوان)، می‌توانند به کنترل بی‌قراری، تشنج و سفتی عضلات کمک کنند.
- عوامل مسدود کننده تولید سروتونین. چنانچه سایر درمان‌ها مؤثر نبودند، داروهایی مانند سیپروهپتادین می‌توانند با مسدود کردن تولید سروتونین کمک کنند.
- اکسیژن و مایعات داخل وریدی (IV). تنفس اکسیژن از طریق ماسک به حفظ سطح اکسیژن در خون شما کمک می کند و مایعات IV برای درمان کم آبی و تب استفاده می گردد.
با این حال، علائم سندرم سروتونین ناشی از بعضی داروهای ضد افسردگی امکان دارد چندین هفته طول بکشد تا به طور کامل از بین بروند. این داروها نسبت به سایر داروهایی که می توانند سبب سندرم سروتونین شوند، مدت بیشتری در سیستم شما باقی می مانند.
چگونه از بروز سندرم سروتونین پیشگیری نماییم؟
مصرف بیش از یک داروی مرتبط با سروتونین یا افزایش دوز داروهای مرتبط با سروتونین خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش می دهد. بدانید چه داروهایی مصرف می نمایید و فهرست کاملی از داروهای خود را با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید. چنانچه شما یا یکی از اعضای خانواده بعد از مصرف دارو علائمی را تجربه کردید، حتما با پزشک خود صحبت نمایید.
همینطور در مورد خطرات احتمالی با پزشک خود صحبت نمایید. مصرف هیچ دارویی را به تنهایی قطع نکنید. چنانچه پزشک شما داروی جدیدی را تجویز میکند، مطمئن شوید که او از تمام داروهای دیگری که مصرف می نمایید مطلع است، به خصوص اگر از بیش از یک پزشک نسخه دریافت می کنید. چنانچه شما و پزشک تان به این نتیجه رسیدید که مزایای ترکیب برخی از داروهای مؤثر بر سطح سروتونین بر خطرات آن بیشتر است، نسبت به احتمال سندرم سروتونین هوشیار باشید.
چه زمانی برای درمان سندرم سروتونین بایستی به پزشک مراجعه نمود؟
چنانچه پس از شروع یک داروی جدید یا افزایش دوز دارویی که قبلاً مصرف میکنید، مشکوک به سندرم سروتونین هستید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. چنانچه علائم شدید یا بدتر شدن سریع دارید، فوراً به دنبال درمان اورژانسی باشید
چه مدت طول میکشد تا علائم ناشی از سندرم سروتونین از بین بروند؟
چنانچه این سندروم به شکل خفیف برای شما ایجاد شده باشد، تا 24 ساعت بعد از قطع مصرف دارو علائم آن از بین می‌رود ولی گاهی اوقات شدت این مسمومیت بالاتر است و امکان دارد چند هفته طول بکشد تا سطح سروتونین در بدن شما به حالت عادی برگردد.
مهمترین داروهای افزایش سروتونین در بدن کدامند؟
- داروهای میگرن که سبب بروز سندرم سروتونین می‌شوند
- داروهای ضد افسردگی
- مکمل‌های گیاهی
- مواد مخدر
- داروهای سرماخوردگی و عطسه بدون نسخه
جمع بندی
هنگامی که در بدن سروتونین کافی وجود ندارد و یا بدن از سروتونین به طور موثر استفاده نمی‌کند، امکان دارد فرد، بیشتر مستعد علائم افسردگی و دیگر اختلالات خلقی باشد. در حالی که پایین بودن سطح سروتونین می‌تواند مشکلاتی را ایجاد نماید، بالا بودن مقدار سروتونین نیز می‌تواند یک مساله باشد. چنانچه در مورد علائمی که تجربه میکنید نگران هستید، با پزشک مشورت نمایید. چنانچه عامل وضعیت موجود، تنظیم نبودن میزان سروتونین است، راهکارهای درمانی از داروها تا تغییراتی در سبک زندگی وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید.
در صورتی که علائم افسردگی را در خود یا اطرافیانتان مشاهده می کنید، می توانید با روانشناسان با تجربه مرکز مشاوره حس تحول پاسداران در ارتباط باشید، برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
